Jak mogę uniknąć rzutu choroby?

Na podstawie m.in. Modifiable factors influencing relapses and disability in multiple sclerosis MB D'hooghe, G. Nagels, V. Bissay and J. De Keyser Mult Scler 2010 16: 773

 

Do najczęstszych pytań pacjentów chorujących na SM, należą: Jak uchronić się przed rzutem choroby? Co sprzyja rzutowi? Jak można go uniknąć? Istnieje szereg czynników które zwiększają ryzyko pojawienia się rzutu choroby, ale też co najmniej kilka zmniejszających to ryzyko.

Nasze zalecenia

1. Unikaj infekcji wirusowych oraz bakteryjnych

Jednym z najlepiej znanych czynników ryzyka rzutu, są infekcje. Infekcja (szczególnie wirusowa) zwiększa ryzyko uaktywnienia się choroby nawet 2-3 krotnie. Nie znaczy to, że rzut pojawia się zaraz po ustąpieniu choroby. Jego ryzyko jest zwiększone w okresie bezpośrednio przed, w czasie oraz w kilka tygodni po chorobie. Niektóre badania wskazują, że rzut do którego dochodzi po infekcji, niesie za sobą większą niesprawność. W tym miejscu należy wyraźnie odróżnić nasilenie objawów choroby w wyniku infekcji, od prawdziwego rzutu choroby. Pod wpływem wysokiej temperatury wielu chorych odczuwa pogorszenie sprawności np. chodzenia, osłabienie rąk, silniejsze zawroty głowy. Dolegliwości te przypominają rzut, lecz nim nie są. Po wyleczeniu objawy ustępują. Wątpliwości rozstrzyga lekarz.

2. Unikaj stresu!

Powszechnie wiadomo, że stres jest ważnym czynnikiem ryzyka predysponującym do wystąpienia rzutu w SM.

3. Czy można się szczepić?

Analizy badań przeprowadzonych na dużych grupach chorych, wydają się wskazywać na bezpieczeństwo szczepień. Szczepienia przeciw grypie, zapaleniu wątroby i tężcowi u chorych z SM nie zwiększały częstości rzutów. Jednak zdania na temat tego, czy szczepić się na WZW typu B (tzw. "żółtaczkę") i na grypę, są podzielone wśród lekarzy. Wątpliwości wynikają z faktu, iż niektóre szczepionki zmieniają się sezonowo (na grypę), a te rzadziej podawane - na tyfus, zapalenie wątroby typu A, czy choroby przeciw którym szczepimy się jadąc do krajów tropikalnych, nie zostały zbadane pod kątem wpływu na występowanie rzutu. Decyzję najlepiej podjąć po konsultacji ze swoim lekarzem.

4. Ciąża

Ciąża wpływa na przebieg choroby u kobiet. Istnieje szereg mitów na ten temat, których skutkiem mogą być bardzo trudne i dramatyczne decyzje. Wiele kobiet boi się zajść w ciążę. Stąd potrzebna jest rzetelna wiedza na ten temat i konieczne jest przedyskutowanie wszystkich aspektów ciąży ze swoim lekarzem.
W czasie ciąży, ryzyko rzutu maleje, zwłaszcza w 3 trymestrze. Zwiększa się natomiast w czasie 3 miesięcy po porodzie, a następnie stabilizuje. Karmienie piersią po porodzie, może obniżyć ryzyko rzutu. Tak twierdzi statystyka, jednak nie każda kobieta ma rzut po urodzeniu dziecka, a większość kobiet tak naprawdę go nie doświadcza. Istnieją też obserwacje, świadczące o braku wpływu posiadania dzieci przebieg stwardnienia rozsianego lub nawet o korzystnym wpływie na sprawność w długofalowej obserwacji.

5. Witamina D i kąpiele słoneczne

Witamina D powstaje w skórze z prowitaminy pod wpływem promieni słonecznych. Zwraca się na nią uwagę, ponieważ u osób z rzutami SM stwierdzano niższe stężenie tej witaminy, w porównaniu do osób zdrowych. Zauważono także, iż w czasie rzutu występuje niższe stężenie witaminy D niż w czasie remisji (czyli po ustąpieniu rzutu). Badania wyraźnie sugerują ochronny efekt witaminy D na przebieg stwardnienia rozsianego. Podsumowując, umiarkowane opalanie się na słońcu, może mieć korzystny wpływ na chorych z SM. Umiarkowane, ponieważ intensywne opalanie się powoduje szybsze starzenie się skóry oraz stanowi ryzyko rozwoju czerniaka.

6. Palenie papierosów - rzuć palenie! Natychmiast!

Nie ma wątpliwości: palenie papierosów jest bardzo szkodliwe dla osób z SM. Zwiększa częstość rzutów. Prowadzone badania wskazują na następujące fakty.

• U palaczy po pierwszym rzucie SM, w ciągu 36 m-cy, 1,8 razy częściej rozwijało się klinicznie pewne stwardnienie rozsiane.
• Ryzyko przejścia choroby z rzutowo-remisyjnej we wtórnie postępującą jest trzykrotnie wyższe.
• Palacze z SM są bardziej niesprawni po latach trwania choroby niż niepalący, efekt ten może być zależny od liczby wypalanych papierosów.

7. Czynniki takie jak uraz głowy czy operacje w znieczuleniu wydają się nie mieć żadnego wpływu na rzuty.