Objawy pozaruchowe w przebiegu choroby Parkinsona 

Choroba Parkinsona jest obecnie jedną z najczęściej występujących chorób neurozwyrodnieniowych. To schorzenie układu nerwowego o przewlekłym charakterze. Większość z nas kojarzy ją przede wszystkim z charakterystycznym drżeniem, które zazwyczaj zaczyna się od jednej ręki i jest najwyraźniej widoczne podczas spoczynku. Kiedy chory zaczyna wykonywać jakieś ruchy, drżenie zdecydowanie się zmniejsza. Drżenie może dotykać rąk, warg, policzków, nóg, a nawet tułowia i głowy, co jednak zdarza się dość rzadko. Kolejnymi objawami wskazującymi na chorobę Parkinsona są: spowolnienie ruchowe, sztywność mięśniowa oraz zaburzenie funkcji podstawowych. Choroba ta ma jednak również inne objawy, które nie dotyczą funkcji ruchowych organizmu. W dzisiejszym wpisie przedstawimy Państwu mniej znane i rzadziej wymieniane objawy pozaruchowe, które towarzyszą temu schorzeniu.

Czym jest choroba Parkinsona?

Choroba Parkinsona to przewlekła neurozwyrodnieniowa choroba układu nerwowego. W organizmie chorego następuje utrata neuronów, w skutek odkładania się w nich patologicznego białka α-synukleiny z obecnością wtrętów śródcytoplazmatycznych nazywanych ciałami Lewy’ego. Choroba ta to powolny proces patologiczny prowadzący do powstania różnych deficytów (np. serotoninergicznych powodujących depresję i cholinergicznych wywołujących zaburzenia poznawcze). Mimo iż choroba Parkinsona kojarzona jest przede wszystkim z niekontrolowanym drżeniem i objawami ruchowymi, to zaczyna się poza ośrodkowym układem nerwowym. We wczesnych stadiach rozwoju tego schorzenia, ciała Lewy’ego, które są patologicznymi markerami tej choroby, znajduje się w komórkach splotów trzewnego układu nerwowego i w opuszkach węchowych. Przypuszcza się, że niezidentyfikowany jak dotąd czynnik patogenny dostaje się do organizmu osoby podatnej genetycznie drogą wziewną lub pokarmową i następnie szerzy się w sposób wstępujący wzdłuż nerwów błędnych aż do pnia mózgu. W ten sposób kaskadowo obejmuje kolejne neurony, aż w końcu dochodzi do śródmózgowia, co skutkuje pierwszymi objawami ruchowymi, które najczęściej prowadzą do zdiagnozowania choroby Parkinsona.

Jakie objawy pozaruchowe mogą świadczyć o chorobie Parkinsona?

Ponieważ proces chorobowy rozpoczyna się poza ośrodkowym układem nerwowym i dotyka wielu nerwów błędnych w organizmie chorego, dlatego choroba Parkinsona daje różne nietypowe objawy, które nie zaliczają się do standardowych objawów ruchowych. Wyróżniamy wstępne objawy przedruchowe występujące we wczesnych stadiach choroby, do których zaliczamy: zaparcia, zaburzenia snu w fazie REM (np. niepokój ruchowy, krzyki, a nawet agresja podczas snu) i zaburzenia węchowe. Te zmiany pojawiają się nawet na kilka lat przed zespołem ruchowym. We wczesnej fazie choroby Parkinsona może wystąpić również utrata węchu i smaku oraz ślinotok. Uważa się, że jego genezą nie jest nadmierna produkcja śliny, ale raczej upośledzenie funkcji połykania, co prowadzi do zbyt rzadkiego przełykania śliny. Objawy pozaruchowe są szczególnie uciążliwe w rozwiniętej fazie choroby i najczęściej to właśnie one powodują radykalny spadek jakości życia chorego, a nawet doprowadzają do izolacji społecznej. Najbardziej dotkliwym z nich jest depresja, która dotyka około połowy chorych. Innymi objawami pozaruchowymi choroby Parkinsona jest otępienie występujące u około 20-30% chorych, napady lęku, apatia, zaburzenia psychotyczne objawiające się zazwyczaj w formie omamów wzrokowych, zaburzenia zachowania, zaburzenia kontrolowania impulsów. U chorych na Parkinsona mogą występować także różne objawy autonomiczne, takie jak: zaburzenia seksualne, trudności podczas oddawania moczu, hipotonia ortostatyczna oraz nadpotliwość. U chorych często obserwuje się różnorakie zaburzenia snu, głównie podczas fazy REM, ale także trudności w zasypianiu i fragmentację snu. W czasie dnia chorzy skarżą się na nadmierną senność, może u nich występować także zespół niespokojnych nóg, bóle (dotykające szczególnie układu mięśniowo-szkieletowego, a w późniejszej fazie choroby również układu trzewnego), łojotokowe zapalenie skóry, nadmierna produkcja śliny, a także niespodziewane zmiany nastroju. 

Objawy pozaruchowe są klasyfikowane przez większość chorych do grupy objawów, które mają najbardziej dotkliwy i niekorzystny wpływ na jakość ich codziennego życia. Mówiąc o chorobie Parkinsona, warto więc mieć na uwadze nie tylko klasyczne objawy dotyczące narządów ruchu, ale także mniej charakterystyczne, ale jednak spowodowane bezpośrednio przez postępujący proces chorobowy – objawy pozaruchowe.